Çocuk felcinin iki farklı aşısı bulunmaktadır.1 Bunlardan ilki oral iki damla şeklinde yapılan Oral Polio Aşısı (OPA=Canlı Aşı), diğeri koldan kas içerisine yapılan İnaktif Polio Aşısı (İPA=Ölü Aşı)’dır.2
Poliomyelit (çocuk felci), bir virüsün neden olduğu oldukça bulaşıcı bir hastalıktır.3 Poliovirüs, felç vakaları görülmeden önce geniş çapta yayılabilmektedir.4 Poliovirüs bulaşmış çoğu insanda hastalık belirtisi olmadığı için, enfekte olduklarının farkında olmayabilirler.5 Hastalık, sindirim sistemi yoluyla bulaşmakta, hafif ateş, kas ağrıları, baş ağrısı, bulantı, kusma, ense ve sırtta sertliğe neden olmaktadır. Tipik olarak felç görülmektedir, hastalar ayağa kalkmakta ve yürümede güçlük çekmektedir.6
Enfekte bir kişi, semptomların ortaya çıkmasından hemen önce ve 2 hafta sonrasına kadar virüsü başkalarına bulaştırabilmektedir.7 Virüs vücuda ağız yolu ile girmektedir.8 Boğazda ve sindirim sisteminde çoğalarak vücuda yayılmaktadır.9 Virüs, enfekte olmuş bir kişinin dışkısında haftalarca yaşayabilmektedir.10 Semptomları olmayan insanlar virüsü başkalarına geçirebilir ve hasta edebilir.11 Virüs esas olarak fekal-oral yol olmak üzere kişiden kişiye yayılmakta, fakat daha az sıklıkla kontamine su veya gıda ile ve kalabalık ortamlarda havaya atılan mikroplu damlacıkların solunmasıyla da bulaşmaktadır.12 Hasta kişiyle aynı evde kalan çocuklara yayılma oranı %100, erişkinlere bulaşma oranı %90'ın üzerindedir.13
Poliovirus bulaşan kişilerin % 95 ila 99'unda herhangi bir semptom gözlenmediği (asemptomatik) tahmin edilmektedir.14 Çocuk felci, felce neden olmayan (nonparalitik) semptomlara sahip olabildiği gibi, sinir sistemine ulaştığı durumlarda felç edici (paralitik) semptomlara da neden olabilmektedir.15
Bu tip çocuk felci belirtileri ve semptomları 1 ila 10 gün arasında sürebilmektedir.16
Çocuk felci vakalarının yaklaşık %1'i paralitik çocuk felci olarak gelişebilmektedir.17
Çocuk felcinde virüsü durdurabilecek ya da virüse doğrudan etki edebilecek bir ilaç bulunmamaktadır.18 Bu sebeple, hastalığa yakalanmadan aşılanmak ve çocukların aşılanmasını sağlamak son derece önemlidir.19 Sadece belirtilere yönelik semptomatik yani destek tedavisi uygulanabilmektedir.20
Çocuk felcinden korunmanın en temel yolu aşılanmaktır.21 Çocuk felcinin iki farklı aşısı bulunmaktadır.
Canlı oral polio aşısı (OPV) ve inaktive polio aşısı (IPV), vahşi çocuk felci virüsünün yok edilmesini sağlamak için kullanılan araçlardır.22 OPV nadiren felce neden olabileceğinden ve geri dönen çocuk felci virüsleri oluşturabileceğinden, çocuk felci virüsünün yok edilmesi için IPV'nin OPV'nin yerini alması mümkündür.23
Korkunç bir hastalık olan ve dünya çapında milyonlarca insanı sakat bırakan çocuk felci, esas olarak iki çocuk felci aşısı; inaktive edilmiş çocuk felci aşısı (IPV) ve oral çocuk felci aşısı (OPV) sayesinde artık yok edilmenin eşiğindedir.24 1950'lerin sonlarında ve 1960'ların başlarındaki gelişmelerinden bu yana, erken gelişim süreçleri, klinik denemeler, lisanslama ve nihayetinde farklı ülkelerdeki yaygın klinik kullanım yolculuğu uzun bir hikâyedir.25 Oral çocuk felci aşısı, çoğu ülkede küresel çocuk felcini yok etme girişiminin temel dayanağı olmuştur. 'Çocuk felci oyun sonunun (polio end game) ortaya çıkmasıyla birlikte, odak yeniden IPV'ye kaymıştır.26
Çocuk felcinin dünyadaki tarihi kabaca dört döneme ayrılabilir.27 Orta Krallık Mısırlı rahip Rom'un yaklaşık MÖ 1400'den kalma bir mezarı poliomyelitin tipik solmuş bacak ve aşağı bükülmüş ayağını göstermektedir. Ancak çarpıcı klinik sunumuna rağmen, tıp literatüründe
Çocuk felcine karşı bağışıklamada kullanılmaktadır.29 Tip 1, 2 ve 3 atenüe poliomyelit virüsleri (Sabin suşu) içermektedir.30 6. ayını ve
2., 4., 6. ve 18. ayda 5’li karma aşının içinde uygulanmaktadır. Kas içine enjekte edilen bir aşıdır. İlköğretim 1. sınıfta olan çocuklara da 4’lü karma aşı içerisinde bir kere daha yine koldan kas içi yapılmaktadır. Böylece toplamda 5 kere yapılmaktadır.32
Orijinal kaynak: çocuk felci aşısı. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page